“With the brush we merely tint, while the imagination alone produces colour”. – Théodore Géricault
Ja! Het is weer tijd voor een #lievelings! Wellicht niet het meest vrolijke schilderij maar ik heb geloof ik al meer dan eens aangeven dat ik nu eenmaal een zwak heb voor melancholische en dramatische werken vol dood en verderf… Het vlot van de Medusa (1818) vormt hierop geen uitzondering.
De kunstenaar, Théodore Géricault (1791-1824), baseerde zijn meesterwerk op de schipbreuk van het Franse fregat (destijds een driemaster) Méduse in 1816 op de Atlantische Oceaan. Door een gebrek aan reddingssloepen werd een vlot gebouwd dat zo’n 149 mensen had moeten redden. De kapitein en een deel van de bemanning verdwenen in de sloepen en lieten de rest van de passagiers aan hun lot over, zonder water en zonder voedsel. Ruim tien dagen dobberde het vlot rond tot het werd teruggevonden door Argon, het zusterschip. Er waren nog maar 12 levende mensen overgebleven. De rest was overboord geduwd, verhongerd of opgegeten (door een medepassagier…). Redelijk luguber, niet?
Géricault maakte dit werk op een groot doek (491 cm × 716 cm) zoals vaker gebeurde bij kunstenaars uit de Romantiek en de 19e eeuw. Hij beeldde vermoedelijk het moment af dat de 12 overlevenden een schip in de verte zien. Door de wirwar van naakte of dode lichamen ontstaat een sprankeltje hoop. De personages vooraan het vlot kijken reikhalzend uit naar een klein stipje aan de horizon. Kunsthistorici zijn er niet over uit of Géricault het moment van redding daarmee probeerde af te beelden, of juist ‘the vanity of hope‘, aangezien een schip van zo ver weg bijna onmogelijke dergelijk vlot kan zien.
Anders dan het werk aanvankelijk doet vermoeden is het dus niet gebaseerd op de Griekse mythologie maar op een waargebeurd verhaal. Echter, de compositie en dramatiek alsmede de manier waarop de lichamen zijn weergegeven doen denken dat er een Griekse sage ter inspiratie is gebruikt. Géricault heeft voorafgaand aan het werk twee overlevenden gesproken en hun verhaal gebruikt voor Het vlot van de Médusa.
Je zou kunnen zeggen dat de schilder licht geobsedeerd was door deze tragische gebeurtenis. Hij sponste alle informatie die hij kon vinden op, voordat hij ook maar met een potlood aan een schets begon. Naast tekeningen maakte hij ook modellen in wax en bestudeerde hij (verdronken) lijken in het mortuarium.En to top it off: hij liet het vlot na maken om een zo correct mogelijk beeld te scheppen. Wellicht maakt dit het wel tot een meesterwerk: in de trant van Caravaggio poogde Géricault zoveel mogelijk emotie en dramatiek in het werk te leggen. Ook sterfelijkheid moest uitgebeeld worden, al zijn de lichamen wel weer een stuk gespierder en mooier dan in werkelijkheid. Wellicht vanuit esthetisch oogpunt?
De compositie is dynamisch en zeer diagonaal. Het werk neemt het oog van de kijker bijna automatisch mee door de wirwar van ellende naar de hand van het personage dat bovenaan het vlot lijkt te staan, hopend op redding.
Ja, met recht #lievelings wel. Wil je het in echt zien en, net als ik, helemaal uit je plaat gaan? Rij dan even naar Parijs. Het werk is te zien in het Louvre!
