#ANARTWORKADAY

“The Eiffeltower would symbolize not only the art of the modern engineer, but also the century of Industry and Science in which we are living, and for which the way was prepared by the great scientific movement of the eighteenth century and by the Revolution of 1789, to which this monument will be built as an expression of France’s gratitude.” – Gustave Eiffel

Hoewel ik de frenzy omtrent de stad Parijs eigenlijk nooit zo goed heb begrepen, vind ik dat Gustave Eiffel (1832-1923), de architect van de befaamde Eiffeltoren, toch in het rijtje van grootste architecten thuishoort. De ingenieur/architect heeft een aantal indrukwekkende en prominente bouwsels op zijn naam staan en is het daarom waard besproken te worden! Daarnaast vind ik de Eiffeltoren waarschijnlijk als enige, want Parijzenaren haten ‘het ding’, een fantastisch esthetische constructie en slaakte ik een klein gilletje toen ik er per ongeluk met de auto langsreed (serieus, die péripherique wegen zijn geen makkie…).

Enfin. Terug naar Gustave Eiffel. Blijkbaar is het een ding om een andere achternaam te kiezen dan die men aanvankelijk had: Alexandre Gustave Eiffel droeg eerst namelijk de achternaam Bönickhausen. Pas in 1880 veranderde hij zijn naam in Eiffel, een naam die zijn familie had overgenomen van hun oorspronkelijke woonplaats in het Eiffelgebergte.
Gustave studeerde aan de École Centrale in Parijs alwaar hij verschillende bruggen en spoorwegnetwerken ontwierp. Een van de bekendste is het Garabit viaduct, destijds de hoogste brug van de wereld. Een aantal jaar later kreeg Eiffel een uitzonderlijke kans: in 1897 overleed de ingenieur Eugène Viollet-le-Duc die zich bezighield met het ontwerp van het Vrijheidsbeeld. Eiffel werd aangesteld als zijn opvolger en ontwierp het metalen skelet voor het bouwsel. Het geheel kon relatief makkelijk in en uit elkaar gehaald worden om zo over de Atlantische Oceaan naar New York vervoerd te kunnen worden.
Eiffel was een groot liefhebber van stalen constructies wat niet geheel onopvallend te zien is in de Eiffeltoren die hij omstreeks 1889 ontwierp voor de Éxposition Universale te Parijs.

Bron afbeelding

Het jaar 1889 markeerde de 100e “verjaardag” van de Franse Revolutie. Hiervoor, en voor de eerder genoemde tentoonstelling die niet voor niets in dit jaar plaatsvond, werd als een soort prijsvraag aan verschillende kunstenaars gevraagd ontwerpen en bouwsels te maken. De firma van Eiffel maakte het winnende ontwerp: de Eiffeltoren. In het kader van give credit where credit is due vind ik het belangrijk te noemen dat het een van Eiffel’s medewerkers, namelijk Maurice Koechlin, was die aanvankelijk met het idee voor de Eiffeltoren kwam. De credit werd uiteindelijk niet aan Gustave Eiffel, maar aan zijn hele firma toegekend.
Niet iedereen was enthousiast over de winnaars: er werd een petitie opgesteld tégen de bouw van deze ‘krankzinnige toren’. Parijse en Franse kunstenaars, beeldhouwers en architecten vonden het ontwerp ronduit belachelijk. Het bureau voor Toerisme maakte de realisatie van de Eiffeltoren toch mogelijk.
Het is nooit de bedoeling geweest dat dit architectonische bouwsel permanten zou blijven staan. Eiffel had toestemming het uit te laten voeren, maar na twintig jaar moest het worden afgebroken. De reden dat de toren vandaag de dag nog steeds te zien is, was vanwege de voordelige communicatie- en uitzendmogelijkheden die het destijds had. In de Eerste Wereldoorlog werd de Eiffeltoren zelfs gebruikt voor het onderscheppen van boodschappen van de vijand.

Ik heb een redelijke tijd nagedacht over de vraag waarom ik de Eiffeltoren mooi of leuk vind en eerlijk gezegd kan ik daar geen eenduidig antwoord op geven. Wellicht vind ik juist het feit dat de stalen constructie zo nadrukkelijk zichtbaar is interessant. Het is een imposant bouwsel dat uitsteekt boven de meer Neoclassicistische architectuur die in Parijs heerst. Mijn heersende theorie is denk ik toch een vrij bijzondere: werkelijk niets voldeed aan mijn verwachtingen toen ik in Parijs rondliep. Het enige dat er letterlijk en figuurlijk bovenuit steeg, was de Eiffeltoren. Het is om deze reden dat dit staaltje kunst een plekje krijgt in de reeks inspirerende en moderne architecten.