#ANARTWORKADAY

“If you are only moved by color relationships, you are missing the point. I am interested in expressing the big emotions – tragedy, ecstasy, doom.” – Mark Rothko

Een aantal jaar geleden, in 2014/15 om precies te zijn, was er een groot retrospectief van het werk van Mark Rothko (1903-1970) in het Haags Gemeentemuseum. Ik had hiervoor al regelmatig werk van Rothko gezien en kan me herinneren dat ik onder indruk was van zijn imposante doeken. De betekenis erachter of de bedoelingen van de kunstenaar wist ik verder niet, ik werd voornamelijk naar de grote kleurvlakken getrokken en raakte gefascineerd door de eenvoud van het werk.

Bron afbeelding

Rothko, geboren als Marcus Rothkowitz, was van Joods-Russische afkomst en groeide vanaf zijn tiende op in Amerika. Hij waagde zich relatief laat aan schilderkunst en is voornamelijk autodidact gebleven. Aan het einde van zijn leven werden zijn werken steeds grimmiger en donkerder. Hij verkeerde in een slechte mentale en lichamelijke staat en maakte in 1970 een einde aan zijn leven. Hij was een zeer intense kunstenaar die, net als vele andere grootheden, een moeilijk leven kende en alles gaf voor zijn kunst. Wellicht spreken zijn werken zoveel mensen aan door de sterke emoties die soms van het doek af lijken te spatten.

Rothko wordt gezien als een van de meest prominente kunstenaars van het Abstract-Expressionisme. Omstreeks 1950 schildert hij nagenoeg alleen nog zijn statement kunstwerken: grote doeken met daarop enorme, rechthoekige vormen die op een gekleurd kleurvlak lijken te drijven. Niet sterk omkaderd maar juist sfmutao opgezette vormen domineren medio jaren ’50 Rothko’s kunst. Anders dan kunstenaars uit de minimal art werd Rothko sterk beïnvloed door mythologie en filosofie. Zijn kunst was dan ook doordrenkt met uiteenlopende en revolutionaire ideeën, zo vond hij zelf. Hij las geregeld werk van Nietzsche, was een liefhebber van de Griekse mythologie en tragedies en hij haalde inspiratie uit zijn Joods-Russische roots. Deze concepten schreef hij veelvuldig op in verscheidende essays en kritische reviews van zijn eigen, maar vooral ook van andermans werk.
Een van de pijlers van zijn kunst (en wellicht zijn hele bestaan) was de noodzaak tot expressie en emotie zowel bij hemzelf als bij zijn toeschouwers: Een overweldigende emotionele ervaring voor beiden bewerkstelligen was voor Rothko de sublieme vorm van inspiratie, een aan het religieuze grenzend gevoel. “Mensen staan voor mijn schilderijen te huilen, omdat ze dezelfde spirituele ervaring hebben als ik had, toen ik het schilderde.”

Bron afbeelding

Juist door bovenstaand citaat van Rothko stond ik aanvankelijk wat sceptisch tegenover de tentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum. Ik heb soms moeite met zulke intens hoge verwachtingen die neergelegd worden. Ik probeerde dus met een low standard de tentoonstelling te bezoeken en te vergeten wat men allemaal over de religieuze ervaringen (die ik al dan niet zou meemaken) vertelde.
Eerlijk is eerlijk, ik werd positief verbaasd en heb zelden met zo’n sereen gevoel (gemengd met een flinke dosis melancholie) door een tentoonstelling gelopen. De intense kleuren spatten van de muur af en het leek of ik in elk werk getrokken werd. De latere, donkere werken van Rothko waren in nisjes geplaatst, als in een kapel, wat de dramatiek enorm versterkte. Het was echter niet misplaatst. Ik begreep ineens waar alle fuss vandaan kwam en waarom mensen zich zo aangetrokken voelen tot Rothko’s werk. Hoe langer je naar een werk kijk, hoe intenser de kleuren worden en hoe expressiever de doeken lijken te zijn. Ik vind ze werkelijk fascinerend juist doordat ze gereduceerd zijn tot één kleur, tot een essentie.

 

Er is overigens een Rothko Kapel! Check deze site!

Gerelateerd

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *